سخنان جنجالی فیزیکدان ایرانی

استاد ایرانی دانشگاه هاروارد معتقد است در صورتی که آزمایش برخورد دهنده بزرگ هادرون با موفقیت صورت نگیرد و نتواند بوزون هیگز را بیابد علم برای همیشه در بیابانی تاریک و هولناک باقی خواهد ماند و باید برای شکست در چنین آزمایش بزرگی آمادگی کافی را داشت.

 شهریار افشار استاد سابق دانشگاه هاروارد میگوید عدم موفقیت برخورد دهنده بزرگ هادرون در یافتن ذرات بنیادین سازنده جهان هستی می تواند نظریات علمی کنونی در رابطه با اساس جهان هستی را در حالی متزلزل سازد که گزینه دیگری برای جایگزین کردن آن وجود ندارد.

این فیزیکدان ایرانی که تا کنون توانسته است با استفاده از آزمایشی به نام "آزمایش افشار" در نظریه کوانتوم رخنه ای کشف کند، معتقد است تا زمانی که جامعه علمی تفکر درباره برنامه جایگزین را آغاز نکند، شکست در این آزمایش می تواند منجر به هرج و مرج و اغتشاشات علمی شود.

به گفته وی شکست آزمایش برخورد دهنده بزرگ هادرون می تواند بیش از صدها سال نظریه پردازی فیزیکی و علمی را در کنار یکی از اصلی ترین پایه های تفکر علمی جهان یعنی مدل استاندارد - نظریه ای کلی که شرح می دهد ذرات چگونه در کنار یکدیگر قرار گرفته و ماده را به وجود می آورند - زیر سئوال ببرد.

افشار می گوید: از دیگر پیامدهای این عدم موفقیت بروز جدال و کشمکش میان دانشمندان مختلف و از دست رفتن کامل اعتماد در میان جامعه و افرادی است که پول مالیات آنها صرف ساخت این آزمایشگاه بزرگ شده است. افشار که در حال حاضر استاد تحقیقات دانشگاه نیوجرسی به شمار می رود معتقد است در حال حاضر همه در حالت شادی به سر می برند و با هیجان در انتظار آغاز تحولی بزرگ هستند اما در صورتی که این اتفاق رخ ندهد جنگی میان فیزیکدانان در خواهد گرفت، کابوسی بزرگ که می تواند علم را در بیابانی تاریک به جا بگذارد.

‌به گفته وی به همین دلیل باید برنامه جایگزینی احتمالی برای چنین روزی در نظر گرفته شود و قبل از بروز چنین حادثه ای باید متخصصان گرد هم آمده و برنامه های لازم را طرح ریزی کنند. پروفسور افشار معتقد است هیجان و امید فراوانی که در حال حاضر برخورد دهنده بزرگ هادرون را احاطه کرده است می تواند در صورت شکست آزمایش که احتمال آن در نظر افشار بسیار بالا است سرخوردگی غیر قابل وصفی را برای علم به وجود آورد.

افشار می گوید: قصد من تیشه زدن به ریشه برخورد دهنده بزرگ هادرون نیست. من تنها به شدت نگران این موضوع هستم که در صورت عدم موفقیت برای یافته ذرات بوزون هیگز چه اتفاقی خواهد افتاد. در حال حاضر مبلغ گزافی برای اطمینان از حضور این ذرات هزینه شده است و در صورتی که در نهایت نتوان آنها را یافت، مجادلات و تهمت زنی ها آغاز خواهد شد.
وی ادامه می دهد: من نمی گویم تنها حرف من درست است و بقیه در اشتباهند، تنها بر این باورم برای شکست در چنین آزمایش بزرگی نیز باید آمادگی کافی را داشت. باید برای خطا کردن و پیامدهای آن نیز آماده بود. به همین دلیل به نظر من باید گفتگوهایی برای یافتن جایگزینهای مناسب آغاز شود زیرا در صورت عدم موفقیت برخورد دهنده بزرگ هادرون، مدل استاندارد با شکست مواجه شده و در صورت شکست مدل استاندارد، چیزی برای انسان باقی نخواهد ماند.

بر اساس گزارش ، افشار معتقد است آزمایش برخورد دهنده بزرگ هادرون برای جهان علم به مفهوم ریسک کردن تمامی اعتبار و دارایی های علمی است و به همین دلیل باید خود را برای هر پیامدی آماده کرد.

توضیح آزمایش افشار در ادامه مطلب

 پرفسور شهریار صدیق افشار

‎آزمایش افشار  (  Afshar experiment)

بور در طول شکل گیری فیزیک کوانتومی بی مهابا از آن جانبداری می‌کرد هر جا به بن بست می‌رسید یا توسط منتقدان فیزیک کوانتمی به چالش کشیده می شد با بنا نهادن یک اصل فلسفی از ایده کوانتومی دفاع میکرد. وقتی سال 1935 اروین شرودینگر آزمایش گربه را پیش کشید( این آزمایش فکری به آزمایش گربه شرودینگر(Schrödinger's cat ) نیز معروف است) و در آن مسئله تاثیر اندازه‌گیری بر یک سیستم و اینکه چگونه صرف مشاهده می‌تواند زندگی یا مرگ گربه را رقم بزند، تناقض موضوع فرآ‎یند اندازه‌گیری در فیزیک کوانتومی را با درک عمومی بر ملا ساخت ولی این ادعا که اندازه‌گیری بر روی یک سیستم کوانتومی تاثیرگذر است جزء لاینفک فیزیک کوانتومی است که تاکنون هیچ آزمایشی آنرا نقض ننموده است ولی این موضوع که اندازه‌گیری خاصیتی از یک سیستم اطلاعات ما را در مورد سایر خواص آن سیستم از بین می‌برد.در ژوئیه 2004 با اعلام نتیجه آزمایشی که پروفسور افشار از دانشگاه روان انجام داد به چالش کشیده شد ایده ناتوانی در اندازه‌گیری همزمان متغیرهای مکمل که از اصل مکملیت بوهر استنتاج می‌شود به طرز جالبی توسط آزمایش افشار رد شده است.افشار طی انجام یک آزمایش به طور عملی موفق شد که همزمان ماهیت موجی و ذره‌ای نور را مورد اندازه‌گیری و مشاهده قرار دهد. نتیجه این آزمایش به طور آشکارا با اصل مکملیت در تناقض است بنابراین هواداران تعبیر کپنهاگی یا باید نتیجه این آزمایش را در قالب اصل مکملیت توجیه نمایند یا دست از حمایت از این اصل بردارند ولی آنگونه که مشخص است شق دوم محتمل تر به نظر می‌آید بر همین اساس تاریخ باردیگر درحال تکرارشدن است و نیمه اول قرن بیست ویکم همانند نیمه اول قرن بیستم شاهد جدل‌های تازه‌ای بین هواداران تعبیر کپنهاگی و هواداران واقعیت عینی (اینشتین نیز به واقعیت عینی معتقد بود و عقیده داشت که واقعیت‌ها مستقل از اندازه‌گیری هستند) خواهد بود.

^{_{انجمن علمی فیزیک دانشگاه آزاد مشهد}}